Ninh Thuận cần biến thách thức thành cơ hội, biến cơ hội thành động lực, nguồn lực phát triển

Sáng 17/4, tại thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và đoàn công tác làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Thuận về tình hình, kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2021, quý I năm 2022, phương hướng, nhiệm vụ thời gian tới và một số kiến nghị, đề xuất.

Trước đó, trong ngày 16/4, sau khi dự lễ kỷ niệm 30 tái lập tỉnh Ninh Thuận, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đi thăm, khảo sát một số dự án, công trình lớn trên địa bàn tỉnh, tìm hiểu về tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh và cả những khó khăn nổi lên cần giải quyết của tỉnh.

Ninh Thuận: Một điểm sáng của khu vực và cả nước

Theo báo cáo của Ninh Thuận và các ý kiến phát biểu tại cuộc làm việc, năm 2021, trong bối cảnh khó khăn chung của cả nước, một số lĩnh vực của tỉnh có chuyển biến tích cực, đưa Ninh Thuận trở thành điểm sáng trong khu vực. Nổi bật là GRDP tăng 9%, đứng thứ tư cả nước, đứng đầu vùng Bắc Trung Bộ và Duyên Hải Miền Trung, quy mô nền kinh tế gấp 1,15 lần so với năm 2020.

Sản xuất nông nghiệp tăng 5,98% thể hiện vai trò bệ đỡ của nền kinh tế. Đặc biệt, chỉ số sản xuất công nghiệp IIP tăng 24,6%, đứng đầu cả nước, năng lượng tái tạo tăng trưởng cao, tăng 59,8% tiếp tục làm đầu tàu tăng trưởng cho toàn ngành, đóng góp 6,84% tăng trưởng chung.

Một điểm nổi bật khác là tỉnh Ninh Thuận đã rất tích cực phối hợp với các Bộ, ngành Trung ương triển khai thực hiện các dự án trọng điểm trên địa bàn, nhất là tập trung hoàn tất công tác đền bù và khởi công dự án Đường cao tốc Bắc Nam đoạn qua tỉnh; hoàn thành dự án hồ chứa nước Tân Mỹ với dung tích 219 triệu m3, phát huy hiệu quả rõ nét, nhất là chống hạn, cắt lũ trong mùa mưa năm 2021, đảm bảo nguồn nước tưới và nước sinh hoạt phục vụ dân sinh.

Nhiều dự án động lực quy mô lớn được Ninh Thuận đẩy nhanh tiến độ như Cảng Cà Ná có thể tiếp nhận tàu 100.000 tấn; các dự  án du lịch; 11 dự án năng lượng tái tạo hoàn thành với tổng công suất hòa lưới 447,7MW. Đến cuối năm 2021, tỉnh Ninh Thuận có 49 dự án năng lượng tái tạo với tổng công suất khoảng 3.035 MW vận hành thương mại với quy mô nguồn điện năng lượng tái tạo lớn nhất cả nước, phát điện trên 4,7 tỷ kWh đóng góp lớn cho tăng trưởng kinh tế của tỉnh.

Trong quý I năm 2022, kết cấu hạ tầng thiết yếu tiếp tục được Ninh Thuận tập trung đầu tư, nhất là hoàn thành bến 1A Cảng tổng hợp Cà Ná đưa vào khai thác trong Quý II/2022, sẽ tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội tỉnh trong giai đoạn tới…

Việc thực hiện Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 31/8/2018 của Chính phủ về một số cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận đã góp phần biến những khó khăn, thách thức của tỉnh thành tiềm năng, lợi thế cạnh tranh, thu hút mạnh mẽ nguồn lực đầu tư, nhất là chủ trương xây dựng Ninh Thuận trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước đã thu hút được nhiều nhà đầu tư lớn, chiến lược, tạo sức lan tỏa trong việc thu hút đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm, đột phá như cảng biển, du lịch, công nghiệp, hạ tầng đô thị.

Nhờ đó, kinh tế - xã hội có bước phát triển, tạo được sức bật mới, vị thế của tỉnh Ninh Thuận được nâng lên. Trong 3 năm 2019-2021, tỉnh thuộc nhóm có tốc độ tăng trưởng GRDP cao nhất cả nước (2019 đạt 13,9%, 2020 đạt 10,02%, 2021 đạt 9% thứ tư cả nước) góp phần hoàn thành toàn diện các chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra và thu ngân sách về đích trước ba năm so mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2015-2020, tạo tiền đề hướng đến mục tiêu tự chủ ngân sách.

Bên cạnh kết quả đạt được, tỉnh Ninh Thuận còn có một số khó khăn hạn chế: Quy mô nền kinh tế còn nhỏ, GRDP bình quân đầu người còn thấp, việc thu hút đầu tư vào năng lượng tái tạo chậm lại so với trước; phát triển công nghiệp, du lịch còn hạn chế; kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ, còn thiếu so với yêu cầu phát triển, trong khi đó nguồn lực đầu tư công còn hạn chế, chủ yếu dựa vào sự hỗ trợ của ngân sách Trung ương; doanh nghiệp trong tỉnh quy mô còn nhỏ, năng lực cạnh tranh thấp, hoạt động gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ hộ nghèo còn cao, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số,vùng sâu, vùng xa.

Các ý kiến tại cuộc làm việc đều nhấn mạnh tỉnh Ninh Thuận còn tiềm năng rất lớn để phát triển, các quyết sách, định hướng, giải pháp phù hợp sẽ giúp "đánh thức" các tiềm năng này, tỉnh sẽ trở thành một cực tăng trưởng của vùng và cả nước, đặc biệt là nếu phát huy được các lợi thế về cảng nước sâu Cà Ná, sân bay Thành Sơn…; phát triển lĩnh vực năng lượng tái tạo, du lịch, hóa chất, chế biến sâu khoáng sản… theo hướng công nghệ cao, bảo vệ môi trường.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, các động lực tăng trưởng trước đây đã chạm tới giới hạn, mặt khác tỉnh Ninh Thuận mới chỉ phát triển mạnh lĩnh vực năng lượng tái tạo, các lĩnh vực rất tiềm năng khác như du lịch chưa được khai thác nhiều. Do đó, trong giai đoạn tới, tỉnh cần tìm ra động lực phát triển mới để duy trì tăng trưởng nhanh, bền vững, kiến tạo phát triển, tạo ra cơ hội, chủ động quyết định tương lai của mình.

Tỉnh Ninh Thuận đề xuất, kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh liên quan tới lĩnh vực năng lượng tái tạo, đầu tư công, quy hoạch, đầu tư xây dựng hạ tầng khu công nghiệp Cà Ná; việc ổn định sản xuất, đời sống nhân dân và phát triển khu dân cư đối với các vị trí trước đây quy hoạch xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2; bổ sung quy hoạch sân bay quân sự Thành Sơn thành sân bay lưỡng dụng (quân sự kết hợp với dân dụng)…

Hội tụ nhiều giá trị khác biệt nhưng hạ tầng chiến lược chưa hoàn thiện

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại, trong phát biểu tại lễ kỷ niệm 30 năm tái lập tỉnh, ông đã đánh giá tổng thể về những thành tựu phát triển của tỉnh trong 30 năm và thời gian qua; nêu các nhiệm vụ trọng tâm mà tỉnh Ninh Thuận cần tập trung thực hiện thời gian tới.

Cơ bản đồng tình với các báo cáo, ý kiến tại cuộc làm việc, Thủ tướng Phạm Minh Chính phân tích kỹ hơn về các tiềm năng, lợi thế, tình hình phát triển kinh tế - xã hội, những khó khăn, thách thức, điểm nghẽn, các nhiệm vụ, giải pháp, định hướng lớn thời gian tới của Ninh Thuận.

Thủ tướng nêu rõ, qua khảo sát và các báo cáo, Ninh Thuận là mảnh đất hội tụ nhiều giá trị khác biệt nhưng chưa phát huy thực sự hiệu quả, đúng tầm. Nguyên nhân quan trọng nhất là chưa hoàn thiện được hạ tầng chiến lược, mặc dù có các đầu mối giao thông quan trọng về đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường hàng không. Còn thiếu một số cơ chế, chính sách để thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững. Phương thức huy động nguồn lực ngoài khu vực nhà nước bằng hợp tác công tư còn những hạn chế. Các cơ quan Trung ương đã quan tâm hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận nhưng chưa đầy đủ, toàn diện. Ninh Thuận đã cố gắng, mang lại hiệu quả, nhưng cần tiếp tục cố gắng hơn nữa.

Ninh Thuận có diện tích (cả biển và đất liền) rộng, dân thưa, nắng và gió đặc biệt với tốc độ gió lớn nhất cả nước (trung bình 7,5m/s), số giờ nắng trung bình trong ngày cao nhất cả nước (7,7 giờ mỗi ngày) với cường độ lớn.

Tỉnh Ninh Thuận có tiềm năng lớn về du lịch, nằm ở ngã ba vùng trọng điểm du lịch quốc gia (Đà Lạt - Phan Rang - Nha Trang); giàu truyền thống văn hóa, lịch sử, cách mạng, có nhiều bãi tắm đẹp, nổi tiếng (Ninh Chữ, Cà Ná, Vĩnh Hy, Bình Tiên, Mũi Dinh và Nam Cương) gắn với các vùng sinh thái đặc thù. Vườn quốc gia Núi Chúa.

Việc phát triển nông, lâm, thủy sản vừa có thuận lợi và khó khăn, nhất là về nguồn nước, nhưng vừa qua các hồ đập đã được triển khai xây dựng để giải quyết vấn đề này. Ninh Thuận cũng là địa bàn lý tưởng để sản xuất muối và từ muối có thể phát triển ngành hóa chất. Tỉnh có nhiều đặc sản như nho, táo, hành, tỏi, sản phẩm từ dê, cừu…

Ninh Thuận phải chủ động tạo ra những cơ hội phát triển mới

Ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao những thành tựu, kết quả của tỉnh trong năm 2021 và quý I năm 2022, Thủ tướng nhấn mạnh, dự báo tình hình thời gian tới sẽ có khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ và thuận lợi, cần chuẩn bị để sẵn sàng thích ứng với mọi hoàn cảnh, nỗ lực hơn nữa, đoàn kết hơn nữa, chung sức, đồng lòng, không ngừng đổi mới, dám nghĩ, dám làm, kế thừa, phát huy những kinh nghiệm và thành tựu đã đạt được qua các thời kỳ, chủ động, sáng tạo, bình tĩnh xử lý các vấn đề mới phát sinh phù hợp tình hình.

Thủ tướng nhấn mạnh, tư tưởng chỉ đạo là phải tiếp tục đổi mới với tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, tạo động lực mới, cảm hứng mới, không gian mới để phát triển. "Nguồn lực xuất phát từ tư duy, còn tầm nhìn chiến lược sẽ phục vụ cho phát triển nhanh và bền vững", Thủ tướng phát biểu.

Tỉnh Ninh Thuận cần tự lực, tự cường, đi lên từ bàn tay, khối óc, khung trời, cửa biển và mảnh đất của mình, không trông chờ, ỷ lại, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, "biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể", góp phần cùng cả nước xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ.

Cùng với việc phát huy những thành quả, tiềm năng đã có, phát huy tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, cần phải chủ động tạo ra những cơ hội phát triển mới từ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng lưu ý, cần bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo; kiên định mục tiêu xuyên suốt nhưng phải linh hoạt, sáng tạo, bảo đảm hiệu quả. Trong bối cảnh công việc nhiều, thời gian, nguồn lực có hạn, mâu thuẫn, thách thức còn nhiều, tồn tại, hạn chế không ít, phải thực hiện công việc có trọng tâm, trọng điểm, làm đến đâu dứt điểm đến đó, việc nào xong việc đó, tập trung vào các khâu đột phá về thể chế, hạ tầng, nhân lực.

Phát triển kinh tế hài hòa với văn hóa, giáo dục, y tế, môi trường, bảo đảm an ninh quốc phòng, ổn định chính trị, trật tự an toàn, xã hội. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ đi đôi với tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Tăng cường phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm đi đôi với kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực, phân bổ nguồn lực phù hợp và nâng cao năng lực cán bộ thực thi. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh, trong quá trình phát triển, dứt khoát không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần, lấy con người là trung tâm và là chủ thể, là mục tiêu, là động lực phát triển, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Về các nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng yêu cầu tỉnh Ninh Thuận cần tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả của nền kinh tế.

Coi trọng công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên. Tập trung xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, nhất là người đứng đầu, tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Đẩy mạnh công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Lắng nghe tiếp thu những ý kiến xây dựng xác đáng của nhân dân, của các chuyên gia, nhà khoa học.

Ninh Thuận phải chú ý phát triển dân số một cách khoa học, hợp lý trong bối cảnh "đất rộng, người thưa", bởi nguồn lực con người là quan trọng nhất. Xác định rõ trụ cột để phát triển như năng lượng tái tạo, dịch vụ, du lịch, công nghiệp phụ trợ cho năng lượng tái tạo, công nghiệp hóa chất. Tiếp tục xây dựng, bổ sung quy hoạch với tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, phát huy các tiềm năng, lợi thế sẵn có, hóa giải các thách thức, khắc phục các hạn chế, yếu kém.

Thủ tướng yêu cầu sử dụng hiệu quả nguồn lực nhà nước, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, lấy nguồn lực Nhà nước dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn lực xã hội, đẩy mạnh hợp tác công tư, huy động hiệu quả mọi nguồn lực để phát triển, mạnh dạn cắt bỏ những dự án chưa cần thiết, tránh dàn trải, chia cắt, manh mún gây kéo dài, chậm tiến độ, dồn nguồn vốn tập trung cho các dự án lớn, trọng tâm, trọng điểm, có tác động lan tỏa, lâu dài, tạo sự chuyển biến rõ nét về hạ tầng kinh tế - xã hội. Trong đó, Thủ tướng gợi ý việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống giao thông kết nối với Tây Nguyên, nghiên cứu, tính toán việc luyện nhôm từ nguồn nguyên liệu alumina với lợi thế về nguồn điện tại địa phương.

Tỉnh Ninh Thuận cần tiếp tục thực hiện thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, hoàn thành mục tiêu tiêm vaccine đã đề ra. Chú trọng đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phù hợp với tình hình, điều kiện địa phương. Đẩy mạnh triển khai có hiệu quả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia về xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số…

Thủ tướng cũng lưu ý tỉnh Ninh Thuận phát triển kinh tế biển toàn diện hơn, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục ngư dân tiếp tục góp phần bảo vệ độc lập, chủ quyền, không đánh bắt thủy sản bất hợp pháp.

Phát huy vai trò lưỡng dụng của sân bay Thành Sơn

Cơ bản đồng tình các kiến nghị, đề xuất của tỉnh, Thủ tướng dành nhiều thời gian phân tích về vị trí, các điều kiện rất thuận lợi của sân bay Thành Sơn, đồng ý về chủ trương bổ sung quy hoạch sân bay quân sự Thành Sơn thành sân bay quân sự kết hợp với dân dụng. Theo các đại biểu tại cuộc họp, điều này sẽ giúp Ninh Thuận có động lực mới để phát triển đột phá trong thời gian tới.

Hiện các cơ quan đang trình phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050, Thủ tướng cho biết sẽ thành lập một tổ công tác để khẩn trương nghiên cứu, đánh giá tổng thể về các vấn đề, đề xuất liên quan tới các sân bay, báo cáo, đề xuất các cơ quan có thẩm quyền theo quy định.

Đồng thời, Thủ tướng nhấn mạnh, các sân bay lưỡng dụng vẫn phải phục vụ tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo đảm công tác huấn huyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi của các đơn vị không quân.

Về kiến nghị Thủ tướng sớm phê duyệt chủ trương đầu tư dự án hạ tầng khu công nghiệp Cà Ná (diện tích 827 ha, tổng vốn đầu tư 5.464 tỷ đồng), Thủ tướng giao UBND tỉnh Ninh Thuận khẩn trương phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các Bộ, cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định theo quy định của pháp luật trên tinh thần tạo điều thuận lợi cho thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp.

Thủ tướng cũng giao UBND tỉnh Ninh Thuận khẩn trương lập Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó tích hợp vùng kinh tế trọng điểm phía Nam vào Quy hoạch tỉnh; trình cấp có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt theo quy định.

Thủ tướng giao các cơ quan sơ kết, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết 115 của Chính phủ về một số cơ chế, chính sách đặc thù của Ninh Thuận, đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định, trên tinh thần các bộ, ngành cùng "xắn tay" với tỉnh để giải quyết các vấn đề đặt ra.

Thủ tướng mong muốn và tin tưởng tỉnh Ninh Thuận đã quyết tâm rồi thì quyết tâm hơn nữa, đã nỗ lực rồi thì nỗ lực hơn nữa, đã  đổi mới sáng tạo rồi thì đổi mới sáng tạo hơn nữa, đã có thành công thì đạt được thành công hơn nữa, vừa kế thừa thành quả của những người đi trước, vừa bám sát tình hình để đổi mới, sáng tạo, phát triển, biến thách thức thành cơ hội, biến cơ hội thành động lực và nguồn lực mới, mang lại cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc.