Kỷ lục bắn ở cự ly gần nhất của MiG-17

Những lần gặp mặt các cựu phi công 2 nước trước đây tại Hà Nội và Mỹ, phi công Lê Hải không tham dự do sức khỏe. Nhìn ông bây giờ, lại bùi ngùi nhớ về những ngày ông còn đang sung sức. Một lần, sân bay Cần Thơ mưa rất to, gió lớn, máy bay bị xông ra ngoài đường băng. Trung đoàn trưởng Lê Hải, Trung đoàn phó Kỹ thuật Phạm Bối của Trung đoàn KQ 937 cùng Phó Tham mưu trưởng Sư đoàn KQ 372 Cao Thanh Tịnh ra hiện trường kiểm tra và chỉ đạo khắc phục. Đang trên đường đi, 3 ông bị sét đánh, chỉ có đồng chí Cao Thanh Tịnh hi sinh. Sau này mọi người hay đùa hai ông Hải, Bối: ông Trời còn phải nể 2 ông.

Năm 2004, Anh hùng phi công Lê Hải đã cho ra mắt cuốn sách “Phi công tiêm kích” ghi chép những chuyện về các đồng đội của ông. Cuốn sách do ông tự tay viết trong thời gian 2 năm. Đây là một trong những cuốn sách được xuất bản đầu tiên do chính các phi công chiến đấu trực tiếp viết.

Trong giao lưu lần thứ 3 giữa cựu phi công 2 nước, Anh hùng LLVTND Lê Hải kể về một trong những trận đánh của ông, trận đánh mà ông nổ súng ở cự ly rất gần: dưới 40m. Trận không chiến ngày 19/11/1967.

Sân bay Kiến An liên tục bị máy bay Mỹ đánh phá ác liệt, ngay trong sáng ngày 19/11/1967 Mỹ tập trung đánh phá làm hỏng đường băng sân bay. Các lực lượng của ta tập trung sửa chữa gấp đường băng.

Sau khi chỉ huy cho MiG-21 và MiG-17 đánh xong 2 trận vào sáng sớm ngày 19/11/1967, thủ trưởng trực chỉ huy Binh chủng Nguyễn Văn Tiên, Trung đoàn trưởng Trung đoàn KQ 921 Trần Mạnh, Trung đoàn trưởng Trung đoàn KQ 923 Nguyễn Phúc Trạch đã thống nhất nhanh chóng tổ chức cơ động chuyển sân cho các lực lượng, chuẩn bị ngay các trận đánh tiếp theo trong ngày.

Các kíp dẫn đường các Sở Chỉ huy được tăng cường và phân công cụ thể. Sở Chỉ huy Binh chủng chịu trách nhiệm dẫn chính, gồm có Nguyễn Văn Chuyên, Lê Thành Chơn tại bàn tiêu đồ; Phạm Văn Khả dẫn hiện sóng tại C-45.

Các Sở Chỉ huy của 2 trung đoàn làm nhiệm vụ dẫn bổ trợ. Tại Sở Chỉ huy Trung đoàn KQ 921, kíp trực dẫn đường gồm: Phạm Minh Cậy, Tạ Quốc Hưng dẫn tại bàn tiêu đồ; Hoàng Kế Thiện dẫn trên hiện sóng. Tại Sở Chỉ huy Trung đoàn KQ 923: Bùi Hữu Hành dẫn tại bàn tiêu đồ.

Biên đội 2 MiG-21 Vũ Ngọc Đỉnh & Nguyễn Đăng Kính chuyển sân từ sân bay Kép về sân bay Đa Phúc. Biên đội MiG-21 có nhiệm vụ yểm hộ cho Biên đội MiG-17.

Để phục kích, tạo thế bất ngờ, 8 giờ sáng ngày 19/11/1967, Biên đội MiG-17: Hồ Văn Quỳ - số 1, Lê Hải - số 2, Nguyễn Đình Phúc - số 3, Nguyễn Phi Hùng - số 4, cất cánh từ sân bay Kép bí mật chuyển xuống Kiến An, bay thấp ở độ cao 50m, không dùng đối không liên lạc. Biên đội bay kéo dài đội hình, từng chiếc hạ cánh an toàn xuống sân bay Kiến An lúc này đang sửa chữa gấp sau khi bị địch đánh hỏng nặng.

Lúc 10h00, Sở Chỉ huy Binh chủng lệnh mở Radar dẫn đường; đến 10h23, Sĩ quan Dẫn đường hiện sóng Phạm Văn Khả tại C-45 báo cáo phát hiện nhiều tốp ở phía biển. Dẫn đường Binh chủng đề nghị cho Biên đội MiG-21 Đỉnh – Kính vào cấp 1, mở máy; Thủ trưởng đồng ý nhưng lệnh phải chờ đến 10h32 mới được cất cánh.

Phán đoán địch sẽ vào đánh Hải phòng, Sở Chỉ huy Binh chủng cho Biên đội MiG-17 phục kích tại sân bay Kiến An vào cấp 1. Lúc 10h36, Biên đội MiG-17 cất cánh. Sau khi ổn định đội hình, máy đối không của số 1 bị hỏng, không liên lạc được, Sở Chỉ huy lệnh cho số 2 Lê Hải lên dẫn đội.

Biên đội được lệnh bay hướng 240⁰, độ cao 2500m. Khi Biên đội MiG-17 tới Vĩnh Bảo, thì tốp địch ở phía Đông Cửa Thái Bình 12km; Sĩ quan Dẫn đường Nguyễn Văn Chuyên cho Biên đội vòng trái hướng bay 180⁰, lấy độ cao 3000m, tốc độ 750km/h. Đồng thời thông báo mục tiêu bên phải 40⁰, cự ly 18km.

Sĩ quan Dẫn đường hiện sóng Phạm Văn Khả dẫn Biên đội vào hướng tiếp cận có lợi và liên tục thông báo vị trí máy bay địch. Lúc 10h48, số 2 Lê Hải phát hiện mục tiêu cả 2 loại F-4 và A-4 ở cự ly 10km. Sở Chỉ huy ra lệnh vứt thùng dầu phụ và tăng tốc độ. Lúc này Biên đội ở độ cao 3000m, tốc độ 850km/h. Thấy vị trí đánh F-4 thuận lợi hơn, Lê Hải chỉ huy Biên đội cắt bán kính đánh F-4.

Quan sát thấy 1 chiếc F-4 đang vòng ra biển ở phía trên, cao hơn 200m, Lê Hải quyết định tiếp cận mục tiêu bằng cách “chui” xuống dưới bụng máy bay địch. Bị cánh máy bay che khuất nên phi công F-4 không thể nhìn thấy MiG-17 của Lê Hải, anh bình tĩnh ngắm, bắn liền một loạt nhưng đạn bay hơi thấp. Chỉnh lại đường ngắm và bắn loạt thứ 2, trúng trên lưng chiếc F-4, anh nhìn thấy loạt đạn như những vết chân chó chạy trên bãi cát, máy bay địch xì khói ở thân. Lê Hải bắn thêm loạt ngắn nữa, chiếc F-4 như dừng lại, có lẽ động cơ bị phá hỏng, MiG-17 tiếp cận mục tiêu rất nhanh. Lê Hải nhìn rõ chữ trên cánh, và phù hiệu Không quân Hải quân Mỹ đã bị trúng đạn. Máy bay F-4 vẫn chưa bùng cháy. Tiếp cận đến cự li rất gần, chỉ còn khoảng 150m nữa là hai máy bay có thể đâm vào nhau, F-4 vẫn còn bay. Lê Hải bắn loạt cuối ở cự li 30m - 40m. Tất cả đạn đều xuyên vào chiếc F-4. Không một viên nào nổ.

Để bảo đảm an toàn cho phi công, đạn 37mm và 23mm của MiG-17 khi bắn mục tiêu ở cự ly nhỏ hơn 50m sẽ không phát nổ, lúc này trở thành đạn xuyên.

Bắn xong, Lê Hải chỉ còn kịp phản ứng đẩy cần lái chui qua bụng chiếc F-4 vừa bị trúng đạn, động cơ của nó vẫn phun khói đen ngòm, anh cảm thấy hai cánh đuôi ngang phía sau của chiếc F-4 như hai tấm phản vút qua đầu và đinh ninh đuôi đứng của MiG-17 bị cắt rời. Trong một giây định thần, anh đạp thử bàn đạp và thấy máy bay vẫn theo sự điều khiển. Sau 3 phút không chiến, Biên đội MiG-17 đã bắn rơi 3 chiếc F-4 của Hải quân Mỹ (số 2, số 3, số 4, mỗi phi công bắn rơi 1 chiếc F-4).

Tốp máy bay A-4 thấy máy bay F-4 bị đánh nên vội vàng ném bom bừa bãi để tháo chạy ra biển; ý định bay vào ném bom thành phố Hải Phòng đã bị Biên đội MiG-17 chặn đứng lại.

Trong khi Biên đội MiG-17 không chiến với máy bay địch, tốp 2 chiếc MiG-21 được dẫn vào bay trên khu vực không chiến để yểm hộ MiG-17.

Sở Chỉ huy lệnh cho thoát ly và dẫn các Biên đội MiG-21 và MiG-17 về hạ cánh an toàn.

Đây là trận đánh mà ta đã lên phương án từ trước. Phương án phục kích, nghi binh của Trung đoàn KQ 923 đã được chuẩn bị rất bài bản, kỹ lưỡng, tỉ mỉ từ chỉ huy, phi công; xử lý tình huống của dẫn đường, của phi công. Ta bí mật hạ cánh xuống sân bay vừa bị địch đánh hỏng nặng, che giấu lực lượng ở các sân bay địch không ngờ.