Bàn về công tác giáo dục quốc phòng - an ninh trong trường học

Giáo dục quốc phòng an ninh nhằm nâng cao dân trí về quốc phòng, an ninh, góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện, có đạo đức, sức khoẻ và kiến thức quốc phòng - an ninh, kỹ năng quân sự cần thiết để tham gia sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nhận thức đầy đủ về vai trò, vị trí, ý nghĩa của môn học Giáo dục quốc phòng an ninh cho học sinh, sinh viên, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, các uỷ ban nhân dân cấp tỉnh chỉ đạo tổ chức thực hiện môn học đạt được những kết quả quan trọng. Công tác giáo dục quốc phòng an ninh trong hệ thống giáo dục quốc dân ngày càng đi vào nền nếp, có xu hướng phát triển tốt. Môn học Giáo dục quốc phòng an ninh là môn học chính khóa trong các cơ sở đào tạo bậc đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề, trung học phổ thông, các trường chính trị, hành chính và đoàn thể thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. 

Về đào tạo giáo viên Giáo dục quốc phòng - an ninh, những năm trước đây, việc đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên giảng dạy môn học này không được các cơ sở giáo dục - đào tạo quan tâm đúng mức nên vừa thiếu về số lượng và yếu về chất lượng. Môn học Giáo dục quốc phòng an ninh cho học sinh, sinh viên cơ bản do sĩ quan quân đội biệt phái sang các trường đại học, cao đẳng; hoặc do các đơn vị quân đội, cơ quan quân sự địa phương đảm nhiệm theo hợp đồng của cơ sở giáo dục - đào tạo.

Từ khi có Chỉ thị của Bộ Chính trị và Nghị định của Chính phủ, công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên Giáo dục quốc phòng an ninh được đẩy mạnh với nhiều hình thức như đào tạo ngắn, đào tạo chính quy ghép môn, bồi dưỡng, tập huấn... Đến nay, các bậc học từ trung học phổ thông đến đại học đã có giáo viên để giảng dạy môn học Giáo dục quốc phòng - an ninh; nhiều trường trung học phổ thông đã có đủ giáo viên chuyên trách; các trường cao đẳng, đại học có bộ môn hoặc khoa giáo viên Giáo dục quốc phòng - an ninh; các đại học quốc gia, đại học khu vực và một số tỉnh, thành phố có trung tâm Giáo dục quốc phòng - an ninh. 

Việc xây dựng nội dung, chương trình và biên soạn các giáo trình, tài liệu Giáo dục quốc phòng an ninh cho các đối tượng học sinh, sinh viên được triển khai nghiêm túc, tổ chức biên soạn thống nhất, đồng bộ. Chương trình, giáo trình, sách giáo khoa, tài liệu về giáo dục quốc phòng - an ninh đã thể hiện rõ những kiến thức cơ bản về đường lối, quan điểm của Đảng, công tác quản lý của Nhà nước về quốc phòng và an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân và mặt trận đối ngoại; trang bị cho học sinh, sinh viên những kiến thức cơ bản về quốc phòng, an ninh, phòng thủ dân sự, một số hiểu biết về Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và các lực lượng vũ trang nhân dân, Luật Quốc phòng, Luật An ninh quốc gia, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam...; kiến thức về nghệ thuật quân sự Việt Nam, về an ninh quốc gia và công tác an ninh, hiểu biết một số kỹ năng quân sự, nghiệp vụ an ninh cần thiết; nhận rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch trong chống phá cách mạng Việt Nam bằng chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ... Hệ thống tài liệu ấy đã tạo được sự thống nhất trong giảng dạy môn Giáo dục quốc phòng an ninh trong hệ thống giáo dục quốc dân của cả nước.

Tổ chức thực hiện chương trình môn học Giáo dục quốc phòng an ninh cho học sinh, sinh viên trong các trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân có nhiều chuyển biến tiến bộ, ngày càng đi vào nền nếp, chất lượng từng bước được nâng cao. Sau khi ban hành chương trình, giáo trình, sách giáo khoa, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tổ chức tập huấn cho cán bộ quản lý và giáo viên trên toàn quốc về chương trình, nội dung, giáo trình, sách giáo khoa và phương pháp giảng dạy môn học; ban hành quy chế tổ chức dạy và học môn học Giáo dục quốc phòng - an ninh.

Các trường đã xếp môn Giáo dục quốc phòng - an ninh vào chương trình chung của toàn khóa và tổ chức học rải trong năm học, đánh giá kết quả học tập của từng học viên như các môn học khác. Trong quá trình tổ chức thực hiện môn học, các cơ sở giáo dục và đào tạo luôn tìm tòi, sáng tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực, khắc phục lối dạy chay thụ động, “thầy đọc, trò ghi”; ở nhiều trường, trung tâm Giáo dục quốc phòng - an ninh, giảng viên thực hiện giáo án điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin để giảng dạy; một số tỉnh tổ chức thi học sinh giỏi môn học Giáo dục quốc phòng - an ninh cho học sinh trung học phổ thông.

Thực tiễn cho thấy, các trung tâm Giáo dục quốc phòng - an ninh đang là mô hình tốt nhất tổ chức và thực hiện công tác giáo dục quốc phòng an ninh cho học sinh, sinh viên. Ở các trung tâm Giáo dục quốc phòng - an ninh, học sinh, sinh viên có điều kiện học tập, rèn luyện mọi mặt để nhận thức đầy đủ hơn về quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân.

Thông qua môn học Giáo dục quốc phòng an ninh cũng góp phần giáo dục, rèn luyện cho học sinh, sinh viên phát triển toàn diện, hiểu biết về truyền thống lịch sử chống giặc ngoại xâm của ông cha, khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc; hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch để tỉnh táo khi tiếp cận với các thông tin xấu, nhất là trên Internet, không để các thế lực thù địch lợi dụng kích động, lôi kéo.

Công tác giáo dục đã làm chuyển biến tích cực cho người học về nhận thức nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, về mối quan hệ giữa phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh; về âm mưu và thủ đoạn chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch đối với cách mạng việt Nam; về đối tượng và đối tác trong điều kiện đất nước mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế; về trách nhiệm và nghĩa vụ công dân đối với bảo vệ Tổ quốc.